
Skarga pauliańska, a roszczenie o zapłatę w niej zawarte…
Kiedyś poruszaliśmy temat skargi pauliańskiej i postanowiliśmy nieco poszerzyć temat z racji dużego zainteresowania nim naszych klientów.
W codziennej praktyce spraw związanych z tytułowymi skargami pauliańskimi, często zdarza się, iż osoba trzecia, która w wyniku czynności prawnej dokonanej z dłużnikiem, uzyskała korzyść majątkową (zaznaczyć trzeba, iż występować w tej sytuacji musi jasne, widoczne pokrzywdzenie wierzycieli), dokonuje rozporządzenia nią na rzecz dalszych podmiotów/osób.
Najczęściej taka problematyczna sytuacja dotyczy nieruchomości – pierwotnie przekazanej osobie trzeciej przez dłużnika w drodze umowy darowizny, a następnie sprzedanej osobie czwartej. Osoba trzecia, jako obdarowana wskutek nieodpłatnej czynności prawnej, uzyskuje następnie środki z tytułu zapłaty za sprzedaż tej nieruchomości. I tutaj taki stan faktyczny rodzi pytania o zasadność ewentualnego wniesienia roszczenia o zapłatę, które skierowane jest przeciwko osobie trzeciej, a opartego na przepisach dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia.
Aktualnie powszechnie uznawany jest pogląd, że w takiej sytuacji odpowiedzialność osoby trzeciej wyraża poprzez obowiązek zapłaty wierzycielowi kwoty, jaką mógłby on pozyskać w wyniku egzekucji prowadzonej ze składnika majątku dłużnika, który był przedmiotem czynności zaistniałej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Jednak warunkiem koniecznym do zaistnienia i uwzględnienia powództwa o zapłatę jest uprzednie uzyskanie przez wierzyciela prawomocnego wyroku, w którym to czynność prawna osoby trzeciej z dłużnikiem zostanie uznana za bezskuteczną wobec tego wierzyciela. Wyrok taki ma charakter konstytutywny.
Wszystko powyższe znaczy tyle, że roszczenie o zapłatę, przysługujące wierzycielowi względem osoby trzeciej – po zbyciu składnika majątkowego na rzecz osoby czwartej – można uznać za zasadne, jednak dopiero po uprawomocnieniu się wyroku uwzględniającego skargę pauliańską złożoną przeciwko rzeczonej osobie trzeciej. Potwierdza to również orzecznictwo.
Michał Kolczyński, Partner Zarządzający, syndyk
