
Organy nadzoru spółki z o.o. przed i po ogłoszeniu upadłości

Z chwilą ogłoszenia upadłości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością radykalnie zmienia się sposób jej działania. Zmienia się sposób funkcjonowania i zmienia się także jej cel – od chwili upadłości spółka ma doprowadzić do jak najwyższego zaspokojenia swoich wierzycieli. Aby ten cel był możliwy do zrealizowania wraz z ogłoszeniem upadłości następuje utrata zarządu własnego dłużnika, którego wykonywanie zostaje powierzone syndykowi. Obejmuje on majątek upadłego, zarządza nim, a także zabezpiecza. Upadły w tej sytuacji nie może ani rozporządzać, ani jakkolwiek korzystać z firmowego majątku. Przepisy wyraźnie ukazują utratę, z chwilą ogłoszenia upadłości, wpływu dłużnika na sferę zarządczą spółki. Zatem jak upadłość i bankructwo spółki z o.o. wpływa na funkcjonowanie jej organów kontroli i nadzoru – radę nadzorczą i komisję rewizyjną.
Powołanie organu do sprawowania nadzoru
KSH daje akcjonariuszom spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dużą swobodę co do powołania organów nadzoru. Mogą oni samodzielnie zadecydować, czy powołać wspomniane organy, czy nie. Ustawodawca wymaga ustanowienia organu nadzoru – Rady Nadzorczej lub Komisji Rewizyjnej wyłącznie w przypadku, gdy kapitał zakładowy spółki przewyższa 500 000 zł i jednocześnie występuje więcej niż 25 wspólników.
Rada Nadzorcza i komisja Rewizyjna
Przepisy prawa określają główne, modelowe zadania realizowane przez radę nadzorczą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
- stały nadzór nad działalnością spółki,
- ocena złożonych sprawozdań zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za miniony rok obrotowy, w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami i ze stanem faktycznym,
- ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia poniesionych strat
- sporządzanie, a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego sprawozdania z wyników powyższych ocen, a także pisemnego sprawozdania z działalności Rady Nadzorczej.
W celu realizacji swoich obowiązków, Rada Nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, dokonywać kontroli stanu majątku firmy, a także żądać od Zarządu, prokurentów i osób zatrudnionych w spółce na podstawie UoP sporządzenia lub przekazania wszelkich
informacji, dokumentów, sprawozdań w szczególności jej działalności lub majątku. Treścią żądania mogą być także posiadane przez organ lub osobę obowiązaną informacje, sprawozdania lub wyjaśnienia dotyczące spółek zależnych oraz spółek powiązanych od spółki ogłaszającej upadłość. Komisja rewizyjna jest organem o węższych kompetencjach aniżeli Rada Nadzorcza i w odróżnieniu od niej, nie wykonuje czynności polegających na bieżącej kontroli nad ogółem działalności spółki. Komisja działa w sposób okresowy, fokusując swoje zadania wokół kwestii związanych z zamknięciem roku obrotowego.
Rada nadzorcza i komisja rewizyjna – kompetencje po ogłoszeniu upadłości
W sferze zarządczej władze nad majątkiem spółki przejmuje Syndyk, który dąży do spieniężenia majątku dłużnika i rozdysponowania uzyskanych środków między wierzycieli spółki. Syndyk nie staje się organem spółki – kontrolą jego czynności nie zajmuje się Rada, czy Komisja upadłej spółki, lecz Sędzia-Komisarz, a także Rada wierzycieli. W jakim zakresie organy nadzoru funkcjonują po ogłoszeniu upadłości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością? Pomimo braku kompetencji organów nadzoru upadłej spółki do kontroli czynności syndyka, Rada i Komisja wciąż mogą poddawać weryfikacji zarząd spółki, w zakresie tych czynności, które nie dotyczą masy upadłości tj. działań dotyczących majątku niewchodzącego do masy upadłości. Rada Nadzorcza wciąż może podejmować działania o charakterze korporacyjnym, jeżeli przed bankructwem spółki zostały jej przyznane takie kompetencje, powoływać i odwoływać, a także zawieszać członków zarządu spółki.
Michał Kolczyński, Syndyk, doradca restrukturyzacyjny
